Joe le taxi in Damascus

Joe le Taxi
y va pas partout -hij komt niet overal
y marche pas au soda -hij rijdt niet op water

Donderdag 17 mei, een internetcafe in Damascus. Syrie. Whalid Shibbly, de Palestijnse eigenaar, houdt van Franse muziek. Onderwijl hij zijn email checkt en zijn verhalen verstuurt hoort de taxichauffeur uit Nederland Vanessa Paradis. Joe le Taxi.

Hij stopt met tikken om naar de chansonniere te luisteren. Probeert de woorden te verstaan, maar zijn Frans is niet goed genoeg. Of het geluid niet luid genoeg, dat kan ook natuurlijk. Joe le Taxi, c'est sa vie. Hij kan niet nalaten even gauw te googlen op 'lyrics joe le taxi' et voila: op het scherm verschijnt de tekst. Printopdracht gegeven; kan hij op zijn gemak ergens op een terras in deze stad eens lezen waar madame Paradis nou eigenlijk over zingt. Ja, een taxi, dat begrijpt hij wel. Maar de ene taxi is de andere niet.

In Syrie zijn taxi's geel. Of in ieder geval iets wat op geel lijkt. En bijna allemaal oud en van een klein formaat. Veelal gedeukt. Meest voorkomend: Dacia Solenza en Saba Saipa. Die merken kent de taxichauffeur uit Nederland niet. vast Roemens of Chinees. Ze lijken wel een beetje op elkaar, alsof het cloontjes zijn. Een klein vierdeurs autootje. Het heeft nog het meest weg van dat Mazda bolhoedje dat jaren geleden in Nederland op de markt was. 121 heette het, of zoiets. Verder veel Lada's, de vierkante 2100 en de modernere Samara, nog nieuwere types uit het globale oosten zoals Daewoo Matiz, Kia Rio, Nissan Sunny en Hyundai Accent. Niks geen Mercedes, Volvo, Volkswagen, Opel, Ford of Skoda. Wel Amerikanen, maar die rijden alleen maar op en neer van Damascus naar Amman in Jordanie. Het grotere werk, zullen we maar zeggen.

Star Taxi viel hem op doordat de auto's niet helemaal geel zijn. Witte Toyota Corolla's met alleen de achterschermen geel. Zo te zien spiksplinternieuw. Op de auto's staat met grote letters, ook voor niet-Arabieren leesbaar, het telefoonnummer. 2907. De chauffeurs zijn uniform gekleed. Hij googlet op 'Star Taxi Syria' en krijgt maar 1 hit. Een bruikbare tenminste. The Syria Report meldt dat Mohamed Abdulmohsin Kharafi and Sons of Kuwait een radio-operated taxibedrijf in Syrie is begonnen.

Hij roept Whalid erbij en vraagt of hij even wil helpen. "Ik wil die man ontmoeten" en hij wijst op het scherm de Arabische naam aan. "Dat is een Koeweitse zakenman", zegt Whalid, "die ken ik wel". Hij bedoelt te zeggen dat hij weet wie Kharaffi is, niet dat hij hem persoonlijk kent. Jammer.

Via-via helpt Whalid hem een afspraak te maken met iemand van Star Taxi, ene Allen. Half twee zal een taxi hem bij het Four Seasons Hotel ophalen en naar de garage van Star Taxi brengen. Om vooral niet te laat te zijn loopt hij al vroeg naar dat hotel. Hij kent de weg in Damascus al aardig. 'Ik zou hier wel taxichauffeur kunnen worden' grapt hij zichzelf onderweg. Al om elf uur komt hij bij het Four Seasons. Mooi, ruim de tijd om in de tea lounge te lezen en te schrijven, en wat vragen voor te bereiden voor Mister Allen.

Stipt om half twee komt een van de kelners naar hem toe. "Mister ton?", vraagt hij. "Yes". "Your taxi has arrived". Door de draaideur naar buiten. Daar komt al een wit/gele Corolla de oprit van het hotel oprijden. Blinkend in de zon; net gepoetst. Een vriendelijke groet van de geuniformeerde portier, die het portier voor hem opent. Groet terug onder het instappen.

"Mister ton?", vraagt ook de taxichauffeur. "Yes". Hij drukt de meter aan en rijdt weg. 5.00 SP, ziet de passagier. 8 cent, rekent hij gauw om. De chauffeur rijdt de oprit links af en bij de kruising meteen naar rechts.
"Do you know where to take me?, vraagt de passagier.
Niet-begrijpend kijkt de chauffeur hem over zijn schouder aan.
"Do you speak English?", een andere vraag dan maar.
"Slow slow". Een beetje dus.
"shoo ismak?" -wat is je naam?
"ismi Muhamed" -mijn naam is Muhamed.
Nog een keer geprobeerd: "are you taking me to Star Taxi?"
"Inglesi slow slow".
"Star Taxi garage?".
Onbegrip alom.
Nou ja, hij vertrouwt er maar op dat de chauffeur weet waar hij heen wil.

Daar lijkt het wel op. Behendig stuurt Muhamed de nieuwe auto door de drukke straten en boulevards van Damascus. Behendig zonder brutaal te zijn. Een keer maar gebruikt hij de claxon; bij een stoplicht om de chauffeur van een bestelbus te waarschuwen dat hij gaat voordringen. Verder rijdt hij behoedzaam maar zeker. 'Veel verkeer vandaag' gebaart de chauffeur de passagier. "Yes, trafficjam". Uit de autoradio klinkt zacht Arabische popmuziek, maar de Nederlander heeft Vanessa Paradis nog in zijn hoofd..

Joe le Taxi
c'est sa vie -dit is zijn leven
le rhum au mambo -rum en mambo
embouteillage -files
il est comme ca -het is zoals het is

Na een rit van zo'n 20 minuten komen ze bij een poort met een wachthuisje. Als Muhamed door de poort rijdt openbaart zich een grote binnenplaats. Langs twee muren staan onder een afdak een stuk of tien wit/gele Corolla's. Muhamed stopt bij een van de vijf kleine kantoortjes, vorm en formaat als Zweedse tuinhuisjes, maar dan witgepleisterd in plaats van hout. De meter staat op 280 SP, ongeveer viereneenhalf euro.

Allen Haddad is een Libanese Australier. Of een Australische Libanees, net hoe je het bekijkt. Hij heeft taxi-ervaring opgedaan in Sydney. Eerst bij Black Top Taxi's, later bij Regal Taxi's, weer later bij Taxi's Combined.

Star Taxi is in business sinds 25 februari van dit jaar. Gestart met een vloot van 75 auto's Voornamelijk Corolla's, en een paar Volkswagen Tourans als 6-persoons en Skoda Octavia als stationcar voor verdere ritten. Het is het eerste en tot nu toe enige bedrijf in Damascus dat met mobilofoon-aansturing werkt. Alleen in Aleppo, de tweede stad van Syrie, opereert ook een radio-gestuurd taxibedrijf.Voor de rest is de taxi in Syrie een kwestie van op straat een auto aanhouden. Of de chauffeur bellen als je toevallig zijn nummer hebt.

Of Allen eigenaar is? Nee, hij is operations manager. Een Koeweits bedrijf is de eigenaar. Waarom hij gevraagd is hier manager te zijn? Hij heeft in Libanon van scratch Taxi Premier opgezet. Ook een radio-gestuurd taxibedrijf en nu het op-een-na grootste van het land. Waarom hebben die Koeweiti geinvesteerd in een taxibedrijf in Damascus? Omdat er behoefte aan is. In een stad waar al 30.000 taxi's zijn? '34.000' verbetert Allen zijn gast uit Nederland; Star Taxi wil een hoger niveau aanbieden. Het doel is de taxiservice in Syrie te verbeteren. En hoe gaat Star Taxi dat doen?, wil de gast weten.

Allen legt uit wat de verschillen zijn met de andere taxi's in Damascus. Star Taxi heeft allemaal nieuwe auto's met werkende taximeters. Een van de regels is: if the meter is not on, your ride is for free. Aha, dat had de Nederlander ook al gelezen op de sticker in de auto van Muhamed. Alle auto's zijn non-smoking, voor zowel passagier als chauffeur. Chauffeurs zijn in loondienst met een vast salaris. Voor ze gaan rijden krijgen ze een 7-daagse training van het bedrijf. "We change their habits", noemt Allen het. Er is een commissie-regeling: 10% op dagelijkse basis en 5% aan het einde van de maand. De commissie is voorwaardelijk.

Het grootste verschil is het gebruik van de mobilofoon en de organisatie van een callcenter. Star Taxi's kunnen telefonisch worden besteld en door de centrale naar de klant worden gestuurd. Star Taxi hanteert hogere tarieven dan de concurrentie. 5.00 SP flagfall vergeleken met 4.00 voor een gewone taxi en het kilometertarief is 15.00 SP tegen het gebruikelijke 6,90.

"How's business so far?", informeert de Nederlander naar de ervaringen in de eerste drie maanden. "It's been a good start" antwoordt Allen. Star Taxi zit nu op 25.000 ritten per maand. Korte en lange ritten door elkaar geslagen. De Nederlander vraagt nog naar concrete targets en doelstellingen en hoewel Allen heel open is gaat hij daar niet op in. Weet hij het niet of houdt hij zich wijselijk op de vlakte?

Het alarm van de telefoon van de Nederlander gaat af. "Hoeveel tijd heb je voor me?", had hij aan het begin van het gesprek gevraagd. Een half uur, en toen heeft hij het telefoonalarm op 27 minuten gezet. Tijd om af te ronden. Ze spreken af contact te houden. Allen regelt een taxi voor de Nederlander. Terug naar het Four Seasons.

vas-y Joe -vooruit Joe
vas-y fonce -vooruit, sneller
dans la nuit vers l'amazone



3 brutale vragen:

1.
Joe le Taxi heet in Damascus Muhammed. Maar ja, de ene Muhamed is de andere niet. Iets om over na te denken.

2.
Misschien vindt u deze belevenis van een taxichauffeur uit Nederland in Damascus wel de moeite waard met een ander te delen. Taxichauffeur of niet. Als dat zo is, stuur of vertel het door. Maar alleen als u denkt die ander er mee van dienst te zijn. Anders niet.

3.
Misschien, heel misschien vond u het relaas van de taxichauffeur die even journalist was wel een euro waard. Als dat zo is, doneer het aan rekeningnummer 1689.67.456 van de Stichting Luister en Vertel Tournee te Oisterwijk. Maar alleen als u het een euro waard vindt. Anders niet. Bewaar het dan maar, voor een taxiritje of zo.



Vriendelijke groet, ton.