Twee presidenten op een busstation in Deir ez-Zur

Dinsdag 20 maart 2007,
dag 20 van De Luister-en-Vertel-Tournee in Syrie,
busstation Deir ez-Zur.

Half twee vertrekt de bus naar Palmyra. Zojuist heeft hij voor 85 pond een kaartje gekocht. Onderweg naar dit busstation had hij af en toe spijt vandaag uit Deir ez-Zur te vertrekken. In de vier dagen dat hij hier is komt hij uitgerekend op de laatste dag Mustapha, Hassan en Ahled tegen. Drie Syrische jongens die Engels studeren. Vooral Mustapha spreekt heel goed Engels. Ze lopen een stukje met de man met de rugzak mee, en nodigen hem uit een broodje falafel mee te eten bij een tentje waar ze langskomen.

Hij weigert beleefd; hij heeft zijn plan getrokken en zijn plan is verder te trekken. Hij is niet flexibel genoeg dat plan te veranderen, maar spijtig is het wel. Tot nu toe is deze Luister-en-Vertel-Tournee meer een Vertel- dan een Luister-Tournee en dit leek een uitgelezen kans daar wat meer evenwicht in te brengen. Jammer, maar er komen vast wel meer kansen.

En inderdaad; even maar zit hij in het open cafe op dit busstation, hij heeft maar net zijn paars/lila rugzak afgedaan en tegen de tafel gezet, of een jongen komt bij hem zitten. Khaled heet de jongen, en zijn Engels blijkt heel behoorlijk. Hij studeert iets in Homs. Wat, dat wordt de man met de rugzak niet helemaal duidelijk. Hij houdt het maar op werktuigbouwkunde.

Of hij wat mag vragen? Hij wil graag zijn Engels oefenen. Natuurlijk mag dat; een goede vraag is altijd welkom. Een goede vraag biedt perspectief voor een goed gesprek. Wat zijn opinie over president Bush is?

Nou, dat is nog eens een goede vraag! Maar een goed antwoord is niet eenvoudig te geven. Eerst maar eens kijken hoe het met het Engels van de Syrische jongen is gesteld. Anders loopt hij het risico zo genuanceerd te zijn, dat die er niets meer van begrijpt. En zo stelt hij Khaled dezelfde wedervraag: "What's your opinion of president Bush?", met de nadruk op 'your'.
"I think he is a bad president". Nou, da's duidelijk.
"Why do you think so?"
"Because of the things he is doing"
"What things?"
"Well, killing people in Iraq. Innocent people. Children and so"

Daar is de reiziger even stil van. Niet dat hij geen mening heeft, hij weet alleen even niet precies hoe die te verwoorden. Hij stelt Khaled nog een vraag: "Why do you think he's doing the things he's doing?". Beetje gemene vraag; hij wil horen of Khaled wel kritisch genoeg is zich te realiseren dat hoe slecht de Amerikaanse president ook maar mag zijn, die toch niet zomaar zulke erge dingen doet. Dat er toch een aanleiding voor moet zijn.

Het blijkt een te ingewikkelde formulering. Met een beetje uitleg maakt hij Khaled duidelijk wat zijn vraag is. Aha, dat helpt. "For better oil. And for money", is zijn antwoord.
"Is that all?". Die vraag begrijpt hij ook niet meteen, maar dezelfde vraag anders gesteld wel: "Do you think he's only killing people it for better oil and for money? Or is there another reason too?"
"Some people say he hates muslims. But I don't believe that. Those people are crazy".

Het lijkt erop dat Khaled zich erbij neerlegt dat de man met de rugzak niet zo gemakkelijk zijn mening over de Amerikaanse president geeft. Hij vraagt wat hij van de president van Syrie vindt: "What do you think of our president?". Het 'our president' wordt met de nodige trots uitgesproken. Alsof hij er hoogstpersoonlijk voor verantwoordelijk is dat die man dat ambt bekleedt. Terwijl Syrie niet bepaald een democratisch gekozen president heeft.

"President Bashir al-Assad?", vraagt de reiziger naar de hem bekende weg.
"Yes". Khaled glundert, misschien verbaasd dat de vreemdeling de naam van zijn president kent?. "What do you think of him? Is he a good or a bad president?", herhaalt hij zijn vraag.
"I don't know him, or his policy. So I don't know if he is a good president or not. But I do know he should not be president in the first place."
"Why not?". Khaled kijkt om zich heen. Er zitten drie andere mensen in het terras-cafe. Die lijken met zichzelf bezig te zijn.
"Because he is not 40 years old, and when his father died Syria had a law that said to become president one had to be 40 years old. But since he was only 34 years old, the law was changed, so he could become president anyway. That sounds wrong to me".

Khaled kijkt hem niet begrijpend aan. "What is law?". De reiziger probeert hem uit te leggen wat 'law' is, maar het lukt hem niet dat Khaled duidelijk te maken. Het valt hem op dat de jongen best wel vaak om zich heen kijkt naar de andere mensen in dit openluchtcafe. Alsof hij wil weten of de omzittenden naar hun gesprek meeluisteren. Vaag herinnert hij zich ergens te hebben gelezen dat het in Syrie onder de vorige president, de vader van Bashir al-Assad, niet verstandig was in het openbaar kritiek op de regering te hebben.

In ieder geval verandert Khaled het onderwerp. Wie zijn god is?, wil hij weten. Tjonge, dat is nogal niet een stap zeg! Van de president van Amerika via die van Syrie naar de hemel! Die discussie is misschien wat voor een andere keer.


3 brutale vragen:

1.
Twee presidenten. De ene, democratisch gekozen, zaait dood en verderf in een ander deel van de wereld. De andere had een wetswijziging nodig om president te kunnen worden en regeert, zo lijkt het, met harde hand. Met wie zouden wij nu beter af zijn? En Khaled, zou hij echt niet begrijpen wat 'law' is?

2.
U mag van dit verhaal denken wat u wilt. Die vrijheid hebben wij in Nederland. U mag uw mening voor uzelf houden, of delen met wie u wilt. Ook die vrijheid hebben wij in Nederland. Als dat laatste zo is, stuur of vertel het door.

3.
Misschien, heel misschien vond u het gesprek over twee presidenten op een busstation in zomaar een stad in Syrie wel een euro waard. Als dat zo is, doneer het aan rekeningnummer 1689.67.456 van de Stichting Luister en Vertel Tournee te Oisterwijk. Maar alleen als u het dat waard vindt. Anders niet.



Vriendelijke groet, ton.