Een bijna-ontmoeting met de president van Iran

Zondag 12 september 2010
Dag 6 van de Luister-en-Vertel-Tournee in Iran
National Museum of Iran, Tehran

"Mahmoud", zegt de man in het nette kostuum bij de dubbele slagboom aan de poort van het National Museum tegen de man met de hoed. "Mahmoud" herhaalt hij zichzelf. Zijn woorden worden kracht bijgezet door twee serieus kijkende militairen. Een draagt een mitrailleurachtig geweer over zijn schouder. De ander is zo te zien ongewapend.

De man met de hoed was, na enig aarzelen, voorbij de linker slagboom gelopen, in de richting van de ingang. Het was hem opgevallen dat er mensen bij de slagboom stonden te staan, schijnbaar zonder enig doel, maar hij had ook gezien dat enkelen waren doorgelopen naar de ingang, 50 meter verderop. Zonder te betalen of een kaartje te laten zien. 'Dan zal de kassa wel bij de ingang zelf zijn', dacht hij en was ook voorbij de slagbomen en de lege kassahokjes gelopen. Een soldaat was hem achterna gekomen, had hem aangesproken, "Mister, mister", en de man in het nette kostuum erbij geroepen.

Over de hele wereld zien veiligheidsmensen er zo'n beetje hetzelfde uit. Correct gekleed: vrijwel altijd in een donker kostuum met overhemd en stropdas, hoe warm het ook is. Ruimzittend, maar niet ruim genoeg om te verhullen hoe goed ze zijn afgetraind. Een zelfverzekerde, beetje arrogante blik, niet zelden verduisterd met een zonnebril ook als de zon niet schijnt, als om duidelijk te maken dat er niet te spotten valt. Dat is trouwens ook vaak niet het geval: humor is een zelden geziene eigenschap bij veiligheidsmensen in functie. Vaak jong; laat-twintigers, dertigers, sporadisch een veertiger. Energieke tred en dito gedrag, vooral als het erop aan komt. Dat gebeurt overigens maar zelden. Tragisch kenmerk van veiligheidswerk: heel veel tijd en inspanning wordt besteed aan het voorkomen van hoogst zeldzame incidenten. En dat is misschien maar goed ook; incidenten die niet hoogst zeldzaam zijn, zijn geen incidenten meer.

Deze man voldoet in alle opzichten aan het cliche beeld van een security agent. Vlot komt hij toegelopen en stevig maar vriendelijk spreekt hij de man met de hoed toe. Farsi natuurlijk, dus verstaat de vreemdeling er niets van, maar dat hoeft ook niet om te begrijpen wat de veiligheidsman bedoelt. Het is verboden om naar binnen te gaan, de man met de hoed moet achter de slagbomen wachten. "Mahmoud", legt de veiligheidsagent uit als de vreemdeling omdraait om terug te lopen. "Mahmoud".

"Je mag er zeker niet in?", vraagt een jongen bij de slagboom in goed verstaanbaar Engels.
"Nee. Is 'mahmoud' soms Farsi voor gesloten?" De jongen, meer een jongeman, ziet er Iraans uit.
"Nee, Mahmoud is onze president. Hij is hier om een tentoonstelling over mensenrechten te openen"
"Mahmoud? Ik dacht dat de president Ahmadinejad heette?"
"Mahmoud is zijn voornaam, Mahmoud Ahmadinejad"
"Dus Iraniers noemen hun president bij zijn voornaam?"
"Ja", lacht de jongeman. "Waar kom je vandaan?"
"Holland"
"O, jouw ambassadeur is er ook" Hij wijst naar een glimmende zilvergrijze Mercedes die vlakbij geparkeerd staat. "Dat is toch de vlag van jouw land?" Voor op de zijflank van de auto is een keine vlaggestok met daaraan een rood-wit-blauwe vlag bevestigd.
"Ja, dat is de Nederlandse vlag"

Nu hij eens goed rondkijkt ziet hij meer auto's met een vlag. De Finse en Tsjechische ambassadeur zijn er ook. En er staan auto's met een klein rond plaatje op de plaats waar net zo'n kleine vlaggestok kan worden vast gemaak; ook diplomatieke auto's. Vrijwel allemaal Mercedessen van het nieuwste of een na nieuwste type, een enkele BMW uit de 7-serie ertussen.

De jongeman blijkt een Iranier te zijn die al vijf jaar in Zwden woont. Hij is even terug in zijn geboorteland voor vakantie. Vandaag is de laatste dag; morgen vliegt hij terug naar Zweden.

Ze blijven even bij de slagboom staan om te zien wat er gebeurt. In de verte, bij de ingang van het museum, is beweging te zien.
"Ah, de president vertrekt", constateert de Zweedse Iranier. Maar even later blijkt dat hij zich vergist. Als de twee opnieuw voorbij de slagbomen willen lopen worden ze weer tegen gehouden en komen ze te weten dat Mahmoud een speech gaat geven. Vandaar al die diplomaten natuurlijk. Hoe lang het gaat duren is onduidelijk. De veiligheidsman had het over 20 minuten, maar 20 minuten kunnen zomaar een uur duren. Of nog langer.

Misschien gaat het museum na het vertrek van Ahmadinejad weer open. De man met de hoed is er niet zozeer voor het museum, maar meer om er ansichtkaarten voor zijn kinderen te kopen. In de vier dagen dat hij nu in Iran is heeft hij die nergens kunnen vinden. Ook niet op het vliegveld. Nou had hij in zijn reisgids gelezen dat het National Museum een must see is voor iedere bezoeker van Tehran en dat er goede ansichtkaarten te koop zijn. Een dubbele reden om hier te zijn. Jammer van zijn timing.

"Laten we in de schaduw gaan staan", stelt hij voor. De hoed voorkomt dat zijn hoofd verbrandt, maar het is ook nu nog, laat in de middag, heet genoeg om niet onnodig in de zon te willen zijn.

In de relatieve koelte van de bomen praten ze verder.
"Er valt hier binnen veel te zien", zegt de Zweed uit Iran, "maar het meeste Iraanse erfgoed is in Londen en Parijs. Ben je wel eens in het Louvre geweest?"
"Ja", antwoordt de vreemdeling uit Holland. "Toch goed dat de Iraanse regering probeert dat naar hier terug te halen." Hij had juist die dag in een krant gelezen dat het British Museum een oud erfstuk uit de tijd van Cirus de Grote aan het National Museum van Iran had terug gegeven.

"Dit regime brengt Iran helemaal niets goeds", brengt de Zweed na enig denken te berde.
"Als dat zo is, hoe komt het dan dat het nog steeds aan de macht is?"
"Omdat het de sleutels voor de macht in handen heeft"
"Wat bedoel je?"
"De macht is aan de top van de piramide. Die top is in handen van het regime"
"De top van een piramide is heel smal, de basis veel breder. Zijn er dan geen mensen van onder die die top niet meer aanvaarden?"
"De top is wel heel smal, maar macht heeft veel poorten. De top controleert alle poorten"
"Als de regering niet goed is voor de mensen, zal er uiteindelijk altijd een poort blijken te zijn, die door de top over het hoofd wordt gezien"
"De mensen die zulke poorten kennen zijn vaak intelligente mensen of mensen die gestudeerd hebben. Het zijn vaak de mensen met inzicht en kennis die weten welke poorten naar de macht leiden. Maar die wijsheid en kennis zijn tegelijkertijd hun zwakte. Wie veel weet, vreest ook veel"

"Zullen we eens kijken of we al in het museum kunnen?" De Iranier uit Zweden verandert van onderwerp en ze lopen terug naar de poort met de slagbomen; nog steeds gesloten.
"Ik probeer binnen te komen" zegt de Iranier "misschien kan ik ze met mijn studentenpas overtuigen als ik zeg dat vandaag mijn laatste dag in Iran is voor ik terug ga naar Zweden", en hij loopt naar een van de soldaten. Ja hoor, het lukt hem; na veel vijven en zessen mag hij doorlopen.

De man met de hoed loopt hem achterna, wie weet komt hij er ook door. Niet dus. Door dezelfde veiligheidsagent wordt hij vriendelijk doch beslist terug gewezen. Hij heeft geen lust te wachten tot het museum over 20 minuten, een uur of nog langer weer open gaat. Wie weet gaat het vandaag wel helemaal niet meer open. Ach, morgen is weer een dag.


3 brutale vragen:

1.
Bent u ook wel eens in het Louvre of in het British Museum geweest? Ook de vele kunst- en andere schatten van over de hele wereld gezien, die daar tentoon worden gesteld? Maar goed dat de Piramides van Egypte niet verplaatsbaar zijn, anders waren die vast en zeker ook in Parijs of Londen terecht gekomen. Een gedachte om bij stil te staan...

2.
Misschien kent u wel iemand tussen uw kennissen die de mening van de Zweedse Iranier over macht, kennis en vrees deelt. Als zijn zienswijze klopt, kun je maar beter niet wijs zijn. Misschien wel een Iranier in Holland. Als dat zo is, stuur of vertel het door. Maar alleen als u denkt dat u die kennis er een plezier mee doet. Anders kunt u dit verhaal beter voor u zelf houden.

3.
Misschien, heel misschien is het relaas van deze bijna-ontmoeting met de president van Iran u wel een euro waard. Als dat zo is, doneer het aan rekeningnummer 1689.67.456 t,n,v, Stichting Luisteren-Vertel-Tournee in Oisterwijk. Maar alleen als het u een euro waard is. Als u vindt dat bijna niets waard is, dan kunt u doe euro beter voor een echte ontmoeting bewaren.


Vriendelijke groet, ton.