Brief aan Ronald onderweg van Seattle naar Denver

Woensdag 18 november 2009
Dag 17 van weer een Luister-en-Vertel-Tournee in Amerika
Stoel 27F in een Boeing 757 van United Airlines onderweg van Seattle naar Denver


Hoi Ronald,

“Hoe past deze reis in jouw missie?” wilde Hub weten toen ik eind oktober naar Memphis ging. Dat is niet zo moeilijk. Het doel van de Memphis-trip was de Gandhi King Conferentie over geweldloosheid. Een goede gelegenheid een kant van Amerika en de Amerikanen te zien die maar zelden in het nieuws komt.

Een wijs mens worden is mijn missie. En ook al weet ik best dat dat niet lukken gaat, ik kan niet anders dan er naar streven. De meeste mensen streven er naar rijk, machtig of beroemd te worden, of een combinatie daarvan. Daar is niks mis mee, alleen doe ik even niet meer mee. Niet dat ik het uit de weg ga als het zo op mijn pad mocht komen, hoor. Daar ben ik denkelijk niet ascetisch genoeg voor. Te verwend, kun je ook zeggen.

We vliegen over ruig landschap. Vanmorgen vroeg, kwart voor zes, vertrokken vanaf het internationale vliegveld van Seattle. Tweeënhalf uur naar Denver, tussenstop van drie kwartier, en dan door naar Pittsburgh. Als het goed is wacht Louise me daar op voor een rit met de auto naar Sligo, Pennsylvania. 90 mijl naar een ashram in dat dorpje in de wildernis van Pennsylvanië.

Vier dagen ben ik in Seattle geweest. Vier dagen bij Bert gelogeerd. Die was ik tegen gekomen op de conferentie in Memphis, nu bijna drie weken geleden. Bert is een actieve vredesactivist. In de jaren ’90 is hij een paar keer naar Irak gegaan om aan de bevolking spullen te brengen. Voedsel en geneesmiddelen. Dat was in die tijd in het kader van de boycot van Irak verboden en daardoor waren dagelijkse benodigdheden schaars geworden. Wel veel olie, maar ja, dat kun je niet eten of drinken.

Rijkdom, macht en roem zijn uit hun aard altijd schaars. Als veel mensen het zouden hebben heet het geen rijkdom, macht of roem meer. Dus ook al streven de meesten van ons naar een of andere vorm ervan, het is onvermijdelijk dat op ieder willekeurig moment meer individuen het niet dan wel hebben. Gelukkig varieert de verdeling van rijkdom, macht en roem van tijd tot tijd. Zo hebben we allemaal onze momenten. Sommigen meer en vaker dan anderen.

Denver komt dichterbij. Het ruige landschap wordt vriendelijker. Een licht besneeuwd plateau met bewoning wordt zichtbaar naarmate de Boeing zakt. Rechte wegen, vierkante percelen land met een huis of een schuur erop. We zijn nog niet dichtbij genoeg om dat te kunnen onderscheiden. Zo ver als het oog reikt is geen wolk te zien. In de verte wordt het plateau afgegrensd door machtige grijze bergen met majestueuze witte kronen.

Denver is de stad van Dynasty. Misschien ken je die televisieserie uit de jaren ’70 en ’80 nog wel. Blake en Kristle Carrington, Alexia Colby en nog een heel stel met elkaar gerelateerde en gebrouilleerde familieleden vormden een dynastie. Rijkdom, macht en status speelden een grote rol in de intriges en verwikkelingen. In Nederland werd de serie geloof ik uitgezonden door Veronica als tegenhanger van Dallas door de AVRO. Kan ook de TROS zijn geweest; ik haal die omroepen wel vaker door elkaar.

De vier dagen in Seattle zijn naast plezierig ook verwarrend geweest. Ik kon niet nalaten een paar boeken uit Bert’s verzameling te lezen. Enkele van die boeken bevatten samenzweringstheorieën over de moorden op de broers Kennedy, Malcolm X en Martin Luther King en over de aanslagen in New York op 11 september 2001. Dat lijken allemaal op zichzelf staande historische gebeurtenissen met verschillende daders en achtergronden. Maar in tenminste een van die boeken wordt een analyse gegeven van de moord op John F. Kennedy in het licht van zijn beleid in de tijd dat hij president was. Een analyse met consequenties; het zou niet om de daad van een eenzame moordenaar gaan, maar een samenzwering van meerdere mensen.

Het boek telt 380 bladzijden, dus het behoeft geen toelichting als ik zeg de schrijver tekort te doen door zijn analyse in een paar regels samen te vatten. Het komt erop neer dat Kennedy tijdens zijn presidentschap veranderde van een Koude Oorlog soldaat in een vredesactivist, dat dat indruiste tegen de belangen en sentimenten van invloedrijke groepen mensen in de Amerikaanse samenleving zoals industriëlen, militairen en geheime diensten, en dat die mensen toen besloten Kennedy van het toneel te laten verdwijnen. Toevallige aanwezigen als Cubaanse bannelingen of naïeve individuen als Lee Harvey Oswald kwamen goed van pas als handlanger of als zondebok.

Het boek dateert uit 2008. Ongeveer dezelfde theorie hoorde ik vier jaar geleden in Mumbai. Ik logeerde bij Louise, dezelfde Louise waar ik nu naartoe op weg ben. Hoe in het verre India de moord op Kennedy zo ter sprake kwam weet ik niet meer, alleen nog dat Louise heel erg stellig was.

`They had to take him out`
`What do you mean: they had to take him out?`
`You know. He was going to make peace with the Russians. Stopping nucleair tests. Pulling out troops from Vietnam. Starting talks with Cuba. That wasn´t in their interests. So they had to take him out.`
`Who are they?`
`Five families were involved. The Rockefellers and the Johnsons for business interests. The American economy needs war to profit, you see. Then the mafia and Hoover because Kennedy´s brother was closing in on them and they were loosing power. Finally there was some military family involved for loosing prestige, but I forgot their name.`
`How do you know all that?`
`I was told when I was in politics in California.`
`What do you mean you were told?`
`When I lived in California I was running an advertisement agency. It got me involved in politics. That was 20 years ago. That´s when they told me why Kennedy had to be taken out.`
`So how do you know this is true and not some fancy conspiracy fantasy?`
`Everybody knows`
`How come I don´t know?`
`Because you´re not American. Don´t you think you know obvious things in your country I know nothing about?`
`Sure, but that´s only because I´m from a small country and America is such a large country. You have so many things to know about your´s you couldn’t be bothered with the things from mine`
`Aha my friend, I think you´re wrong. Why should big countries be more interesting than smaller ones?`
`Still I find this Kennedy theory hard to believe.`
`Well, believe it or not. I´m only telling you what I know. It´s the same reason people like Bobby Kennedy and Martin Luther King were taken out. They didn´t fit the interests of the high and mighty.`

Kijk, en van dit soort theorieën raak ik een beetje in de war. Ik wil best geloven dat er ook in hoge kringen dingen gebeuren die niet in de haak zijn. Misschien wel juist in hoge kringen. Macht corrumpeert, niet waar. Ook in ons land gebeuren vast wel onverkwikkelijke zaken. Maar een complete samenzwering? Waarbij onwelgevallige mensen die in een te machtige positie komen domweg worden vermoord? Nee, dat wil er bij mij toch niet in.

Dat maak ik maar zelden mee. Ik zit in het vliegtuig aan de rechterkant een stukje achter de vleugel en de zon staat precies zo dat ik de vliegtuigschaduw schuin rechtsonder zie meeschuiven. Grappig effect, hoe het zwarte silhouet over de oneffenheden van het landschap op en neer glijdt. Oneffenheden, die steeds duidelijker zichtbaar zijn. Aan mijn oren voel ik dat we dalen, aan de dichterbij komende schaduw zie ik dat we steeds dichter bij de aarde komen. Touchdown. Als ik door de vloer zou kunnen kijken zou ik zien hoe de echte wielen contact maken met hun schaduw. Bij gebrek aan zicht op de werkelijkheid beeld ik me het maar in.

Welkom in Denver. Mooi, kaartje kopen voor Laure en Tom en dan door naar Pittsburgh. Ik denk dat ik Louise maar eens ga vragen naar haar huidige visie op het verleden en wat dat betekent voor het heden. Als ik terug ben in Nederland kom ik het je in Vught vertellen.


Tot dan,

ton.



3 brutale vragen:

1.
Wordt u ook zo moe van al die samenzweringstheorieën? Brengt het u ook zo in verwarring? Hebben uw hersenspieren ook zo´n moeite zulke vergezochte redeneringen gebaseerd op speculatie te volgen en te geloven?

2.
U kent vast wel mensen, die ook zo gefascineerd zijn door mensen met rijkdom, macht en faam. Wie weet kent u zelfs iemand die dit een leuk verhaal zal vinden. Als dat zo is, stuur of vertel het door.

3.
Misschien, heel misschien is dit verhaal, waarin werkelijkheid en inbeelding bijna naadloos door elkaar lopen, u wel een euro waard. Als dat zo is, doneer het dan aan rekeningnummer 1689.67.456, t.n.v. Stichting Luister en Vertel Tournee te Oisterwijk. Maar alleen als u het een euro waard vindt. Anders niet. Er wordt al genoeg over de balk gesmeten naar nutteloze theorieën.


Vriendelijke groet, ton.