Een Amerikaanse droom in de Boston Subway

Woensdag 21 september 2005, dag 10 van De Luister-en-Vertel-Tournee in Amerika

Harvard, Massachusetts, Verenigde Staten

"U heeft niet toevallig 50 cent over?". De jongen naast hem heeft al de hele tijd een sigaret in zijn hand. In de ondergrondse is het verboden te roken. Overal trouwens, behalve in de buitenlucht.

De Boston Subway is geopend in 1897. Het is de oudste van Amerika. Dat is nog goed te zien. Sommige treinstellen lijken veel op de paardentrams van twee eeuwen geleden. Vooral die op de Green Line. De route van die lijn is ook vol scherpe bochten. Dat zie je bij moderne metro's niet meer. Maar ja, gegraven is gegraven. Eenmaal aangelegd is het niet zo eenvoudig de koers van een tunnel te veranderen.

De man met de hoed heeft de jongen naast hem eigenlijk maar half verstaan. Combinatie van beginnende doofheid, een vreemde taal en het lawaai van het remmen van de trein. Hij antwoordt dan ook de gemakkelijkste weg: "Nee, sorry".

De gemakkelijkste weg kiezen, alleen maar uit gemakzucht, dat staat hem niet zo aan. Dus als de trein even later stilstaat bij Park Station buigt hij naar rechts en vraagt de jongen: "Ik heb niet zo goed gehoord wat je zei. Wat vroeg je?".
"Of u toevallig vijftig cent over had".
"O. Dat heb ik wel". Hij haalt een dollarbriefje uit zijn broekzak en geeft het aan de jongen. "Hoe heet je?".
"Bedankt. Billy. En u?".
"ton".
"Tom?".
"Nee, ton". Met nadruk op de 'n' van Nederland.

"Waar komt u vandaan?".
"Europa. En jij?".
"O, van hier. Wat doet u eigenlijk in Amerika?".
"Een ritje rijden in de subway van Boston", grapt de man met de hoed. Om er aan toe te voegen: "Ik reis wat rond in de VS".

Ongevraagd begint de Amerikaan uit te leggen waar hij de vijftig cent voor nodig heeft. "Ik heb de vijftig cent nodig om mijn salaris op te kunnen halen bij de bank. Ik heb geen geld bij me". De hoed uit Europa begrijpt er niet zo veel van. Combinatie van nimmer eindigende onwetendheid, onbekendheid met de manier van salarisbetaling in Amerika en het rumoer in de volle trein van de ondergrondse.

"Wat doe je voor werk?".
"Ik werk in een winkel voor computeronderdelen. Het geld dat ik daarmee verdien gebruik ik voor mijn school".
"Wat voor school?".
De jongen geeft een antwoord waar de hoed niets van begrijpt. Combinatie van net op dat moment hevig piepen van de trein in een scherpe bocht, Engels technisch vakjargon van de jongen en onbekendheid met het Amerikaanse schoolsysteem. Hij realisert zich dat uitleg wel eens teveel tijd zou vergen voor het korte ritje naar Harvard. Dus gooit hij het over een andere boeg.

"Wat is je droom?'.
"Ik wil maatschappelijk werker in de verslavingszorg worden".
De man denkt het goed verstaan te hebben en kan het ook plaatsen, maar het past zo slecht bij de uitstraling van de jongen, dat hij vraagt wat hij bedoelt. Het antwoord bevestigt zijn eerste gedachte.
"Waarom dat?".
"Ik heb verschillende gevallen van verslaving in mijn familie. Alcohol, drugs, gokken. Ik wil andere mensen daarmee helpen.".

Hij pakt een krant uit zijn rugzak en geeft het aan de Europeaan. "Hier, dit is de Boston Herald.". Zonder nadenken neemt de hoed de dikke, twee keer dubbelgevouwen krant aan. "U mag hem hebben. Ik heb hem niet meer nodig.".
"Hoe oud ben je?".
"23".

Billy staat op. Ze zijn bij station Central. "Tot ziens en wees voorzichtig op je reis".
"Jij ook. Zorg dat je plezier hebt vandaag.".

Het gesprek met Billy duurde misschien vier of vijf haltes, hooguit tien minuten. 'Raar eigenlijk', denkt de man met de hoed uit Nederland, 'normaal praat je niet zomaar tegen een vreemde in de ondergrondse. Meestal zijn het routineuze en saaie ritjes, net als tochtjes in een lift, maar dan een beetje langer. Ook zo zwijgzaam. Waarom eigenlijk?

ton

3 brutale vragen:

1.
Taal is een bijzonder fenomeen. Of het nu de eigen taal is of een vreemde. Gun u zelf eens een paar vreemde minuten. Lees het verhaal nog eens, maar lees dan overal waar 'u' staat 'jij', en omgekeerd. U kijkt dan vast ineens heel anders tegen Billy en ton aan. Bedenk dan dat de conversatie tussen de Amerikaan en de Europeaan vast niet in het Nederlands was, en dat in het Engels geen onderscheid bestaat tussen u en jij. Allebei you.

2.
Misschien vond u de routineuze maar niet zo gewone treinrit van de man met de hoed leuk genoeg om aan een vriend door te sturen. Doe dat dan. Maar alleen als u denkt hem er een plezier mee te doen. Anders niet.

3.
Misschien, heel misschien vond u het verhaal van de Amerikaanse Droom in de Boston Subway wel een euro waard. Als dat zo is, maak het over naar rekeningnummer 1689.67.456 t.n.v. Stichting Luister-en-Vertel-Tournee te Oisterwijk. Zo niet, hou die euro dan voor uzelf. Wie weet komt hij u ooit nog eens van pas.