Legale valsemunterij en de rijkste mens ter wereld in India

Mumbai, zondag 26 juni 2005
dag 17 van deel 2 van de Luister-en-Vertel-Tournee in India

"Zeg. Waar doe jij dat eigenlijk allemaal van?". Prakash kan zijn nieuwsgierigheid niet langer onderdrukken. Het was hem al wel opgevallen dat de man met de hoed erg zuinig leeft. Maar het was hem ook opgevallen hoe luchtig hij altijd deed over alles wat maar met geld te maken had. "It's only money", reageerde hij als het ter sprake kwam. Of opmerkingen in de trand van "Geld? Oh, daar is meer van dan wij nodig heb", of "Aan alles is op deze wereld gebrek, behalve aan geld". En het gemak waarmee de man van hot naar her vliegt en treint verwondert hem ook. Het is dan misschien wel het enige waar zijn geld aan opgaat, maar het moet toch een fortuin kosten.

"Hoe bedoel je?".
"Nou, je weet wel. Al dat reizen van jou moet toch een fortuin kosten. Waar betaal je dat allemaal van?".
De man van de hoed kan niet laten hardop te lachen. "Oh, geld zat op deze wereld. Als er iets is waar de mensheid geen gebrek aan heeft, is het wel geld".
"Ja, dat zal best. Maar het is niet even gelijk verdeeld", zegt Prakash. Licht geirriteerd, ook al is hij tijdens de Saltmarch en ook daarna gesteld geraakt op de man met de hoed. Zelf vindt hij het niet altijd even gemakkelijk de eindjes aan elkaar te knopen, laat staan dat er ruimte over is voor zoiets lux als reizen. "En misschien is er meer dan genoeg van voor ons allemaal, daarmee heb jij het nog niet. Ben je soms rijk of zo?".

"Ik zal je een verhaal over rijkdom vertellen", zegt de man van de hoed. Een glimlach van herkenning op zijn gezicht. "Jullie kennen het blad Fortune wel?"
Louise knikt instemmend, maar Prakash schudt zijn hoofd. "Nee, nooit van gehoord".
"Nee? Dat is dat Amerikaanse blad dat ieder jaar een lijst puliceert van de rijkste mensen ter wereld. De Fortune 500 heet het geloof ik".
"Oh, dat", antwoordt Prakash,"Ik wist niet dat dat een blad is. Ik dacht dat die lijst door een of andere officiele internationale organisatie werd opgesteld".
"Kennen jullie Bill Gates?", gaat de man van de hoed verder.
"Ja, de rijkste man ter wereld. Wie kent hem niet?", zegt Louise.
"Nou, er wonen hier in Mumbai 17 miljoen mensen. Het is vast niet moeilijk hier mensen te vinden die nog nooit van de man hebben gehoord. En in Mongolie of zo zijn er vast ook wel die nog nooit van Bill Gates of Microsoft hebben gehoord. Maar goed, dat doet er niet toe. In de Fortune 500 staat hij al een paar jaar op nummer 1. En toch is hij niet de rijkste man ter wereld."
"Hoezo niet?".
"Nou. Die lijst is opgesteld aan de hand van allerlei waarderingen van bezittingen, die op een of andere manier bij de opstellers van die lijst bekend zijn. Nou is Fortune een Amerikaans blad. Internationaal georienteerd, en ook in andere westerse landen veel gelezen, maar evengoed een Amerikaans blad. Het hanteert dan ook Amerikaanse of in ieder geval westerse normen."
"Hoe bedoel je?".
"Neem Bill Gates. Stel hij heeft een groot landgoed. Ik weet niet of dat zo is, maar laten we het even aannemen. In de staat Washington of zo, want hij woont in Seattle, Washington. Op dat landgoed staat een prachtig landhuis en misschien is er ook wel een farm. Met duizenden koeien en hectares vol graan. Dat heeft een bepaalde waarde en dat telt dus mee voor zijn fortuin. Stel een Indier heeft in de Punjab een evengroot landgoed. Ook met een prachtig landhuis en een farm met duizenden koeien en hectares vol graan. Gewoon precies hetzelfde. Toch is dat landgoed van Bill Gates meer waard. Maar is hij ook rijker dan die Indier? Het ligt er maar net aan hoe je telt. En hetzelfde geldt voor aandelen in bedrijven. Aandelen in bedrijven aan de beurs van New York worden hoger gewaardeerd dan aandelen van bedrijven aan de beurs van zeg Mumbai. Ook al zouden beide bedrijven precies evenveel produceren en evenveel winst maken."

"De Amerikaanse samenleving is een tamelijk open samenleving", gaat de man van de hoed weer verder als de beide anderen niets zeggen. "Net als trouwens de meeste westerse landen. Het is dan ook met wat moeite redelijk goed mogelijk een volledig inzicht te krijgen van de bezittingen van iemand. Al was het maar omdat het meer geaccepteerd is je rijkdom te laten zien. Je kunt je voorstellen dat er minder transparante landen zijn. Bill Gates is dus niet de rijkste man ter wereld".

"Wie dan wel?"
"Dat weet ik niet. Wat doet het ertoe?"

"Mooi verhaal. Maar nou weet ik nog niet waar jij het allemaal van doet". De nieuwsgierigheid van Prakash laat zich niet zomaar tevredenstellen.

"Er zijn twee valuta op de wereld, waarvan de bankbiljetten heel gemakkelijk zijn na te maken. Een daarvan zijn Indiase roepies. Daarom ben ik graag in India."
"Dat geloof ik niet. Dat merken mensen toch?". Louise toont zich niet overtuigd.
"Nee hoor. Kijk maar". De man van de hoed grijpt in zijn broekzak. "Neem dit briefje van twintig." Hij laat een verfomfaaid en vunzig twintigje zien. "Stel ik betaal met dit briefje bij een straatstalletje een pineapple-juice. Hoeveel mensen zijn er, denk je, die gaan checken of het wel een echt briefje is?".
"Geen een".
"Toch is dit eigelijk meer een vodje dan een waardevol stuk papier".
"Ja, maar bijna alle bankbiljetten zijn hier op een of andere manier wel een vodje".
"Ik bedoel maar. Neem nou deze briefjes", en hij haalt een bundeltje uit zijn andere broekzak. Vijf briefjes van tien. "Allemaal verschillend van kleur. Nou ja, deze twee zijn hetzelfe. Die zijn dan ook nieuw". Inderdaad zijn de biljetten in vier verschillende tinten. Een vaag soort oranje-rood-bruin. "Toch is niemand verbaasd als ik hiermee iets van 50 roepie betaal. Niemand checkt of alle briefjes wel echt zijn."

"En weet je wat het mooie van alles is?".
De man van de hoed geeft de andere twee niet de kans te antwoorden. "Het is nog legaal ook".

Hij moet weer lachen om de verbaasde gezichten van Prakash en Louise.

"Valsemunterij is toch verboden", verbreekt Louise de stilte,"je kunt ervoor worden opgepakt en in de gevangenis belanden. In India geen pretje. Dat zou jij als jurist toch moeten weten"

"Je kunt alleen gestraft worden voor een misdaad, die strafbaar is in het land waar je die misdaad hebt begaan."
"Dat bergijp ik niet", zegt Louise.
"Neem bigamie. In mijn land is het verboden om met meer dan 1 mens getrouwd te zijn. Tegelijkertijd dan. Achter elkaar is geen probleem al moet er geloof ik een bepaalde tijd tussen zitten. Er zijn ook landen waar bigamie wel is toegestaan. Vaak zelfs heel gewoon. In Saoedi-Arabie bijvoorbeeld. Stel nu dat een Saoediarabier, die met twee vrouwen is getrouwd, naar mijn land komt. Dan kan hij niet worden vervolgd en berecht voor veelwijverij. Hij kan alleen niet een geldig tweede huwelijk in mijn land afsluiten. Omgekeerd zijn in mijn land prostitutie en abortus volkomen legaal en ook heel gewoon. In de meeste landen van de wereld niet. In de meeste staten van e VS bijvoorbeeld. Toch kan een prostituee of een abortus-dokter uit mijn land, die naar de VS gaat, niet worden vervolgd voor hoererij of baby-moord. Zolang ze hun beroep daar maar niet uitoefenen. Dat heet geloof ik het territorialiteitsbeginsel, maar dat weet ik niet zeker. Het is al lang geleden dat ik rechten heb gestudeerd."

"Okay, maar wat heeft dat met vals geld te maken?".
"
"De meest opvallende misdaden als moord en diefstal en zo zijn bijna overal op de wereld strafbaar. En afgezien van wat details ook vaak op dezelfde manier. Omdat alle mensen zo'n beetje dezelfde waarden hebben. Maar bij valsemunterij zijn er interessante wettelijke verschillen. In vrijwel alle landen is valsemunterij verboden. Voorzover ik weet dan. Meestal in algemene bewoordingen. Maar in sommige landen is alleen het maken van vals geld van dat bepaalde land verboden. En niet geld van andere landen. Of soms is wel het maken van vals vreemd geld verboden, maar niet het uitgeven ervan. Waarschijnlijk een foutje van de wetgever in dat land, maar dat doet er niet toe. Het is zoals het is, en hoe het precies zo gekomen is is minder van belang.
Zo is het namaken van Indiase roepies in Pakistan niet verboden. Nou ja, in een bepaalde, meestgebruikte uitleg van de Pakistaanse wet dan. En je begrijpt dat het Pakistaanse Openbaar Ministerie niet de moeite neemt om namakers van Indiase roepies op te sporen en te berechten. Het is veel te onzeker of er wel een veroordeling volgt. En ze vinden het daar al lang best dat iemand India een loer draait, ook al is het een beetje oneerlijk. Bovendien hebben ze het in Pakistan al druk genoeg met het vangen van echte boeven."

"En wat is die andere valuta?"
"US Dollars"
"US Dollars?", klinkt het uit twee monden tegelijkertijd.
"Ja. Die zijn in maar twee simpele kleuren en je kunt er overal op de wereld mee betalen. Als het zo doorgaat zal je zien dat over een paar jaar de euro de rol van de dollar heeft overgenomen."
"Dat is in India nu al zo", weet Prakash.
"Maar dollars zijn toch veel beter beveiligd dan Indiase roepies?". Louise voelt zich als Amerikaanse aangesproken.
"Oh. Je zou er verbaasd van staan hoe achterlijk moderne landen in sommige opzichten kunnen zijn".
"Maar het valt toch op als je hier met dollars betaalt?".
"Niet als je alleen maar kleine bedragen uitgeeft. En alleen maar met kleine biljetten betaalt. Dus niet meteen de grote jongen uithangen met briefjes van honderd of zo. Gewoon van 1 of 5 dollar. Dat gaat wel niet zo snel, maar wat geeft dat?"

"Dan weet jij dus ook wie er op een vijfje staat?", vraagt Louise.
"Ja", lacht de man van de hoed,"toevallig zijn die zelfs het aantrekkelijkst. Want daar staat Abraham Lincoln op. En die wordt bijna overal op de wereld herkend, zo'n markante kop heeft die man. Die andere presidenten kennen zelfs veel Amerikanen niet van gezicht. Of het nou Thomas Jefferson, Benjamin Franklin of zelfs George Washington is. Ja George Bush, die zijn gezicht kent bijna iedereen. Maar het zou wel heel ongeloofwaardig zijn om een vals dollarbriefje met zijn beeltenis erop te maken."

"Dus jij maakt zelf Indiase roepies en US Dollars?".
"Nee".

Er volgt een stilte.

"Nee? En dat verhaal van die roepies en die dollars dan?".
"Mooi verhaal toch. En van die 6 en een half miljard mensen op deze wereld is er vast wel iemand die het doet. Misschien met een andere munteenheid, maar dat doet er niet toe. En we weten allemaal dat elke wetgeving lacunes kent. Er zijn vast wel juristen die nu op dit moment druk bezig zijn die gaten op te zoeken om er gebruik van te maken. In eigen belang of in het belang van hun client. Geloofden jullie het?".
Prakash bevestigt, maar Louise zegt van niet. De man met de hoed gelooft haar niet.

"Je bent een fantast. Maar nou weten we nog niet waar jij al dat reizen van doet".
"Dat vertel ik misschien wel een andere keer".

ton


3 brutale vragen:

1.
Wie zal zeggen wat wel en wat niet telt als het gaat om rijkdom? Sta er eens 10 seconden bij stil. Langer mag ook.

2.
Misschien vond u de valsemunterij-fantasie met een knipoog naar de echte wereld wel leuk om te lezen. Misschien kent u wel iemand, die u een plezier kunt doen met dit verhaal. Stuur het door. Maar alleen als u denkt dat u er iemand een plezier mee doet. Anders niet. Er wordt al genoeg fantasie over het internet verstuurd.

3.
Misschien, heel misschien is dit verhaal u een euro waard. Als dat zo is, maak het dan over naar rekeningnummer 1689.67.456, t.n.v. Stichting Luister en Vertel Tournee te Oisterwijk. Maar alleen als u het een euro waard vindt. Anders niet