Reizen door de tijd met de snelheid van het licht

Macquarie Shopping Center, Sydney, 20 mei 2005
Dag 30 van de Luister-en-Vertel-Tournee in Australie

Je kunt wel zien dat hij een vreemdeling is. In de voorsteden van Sydney zie je maar heel zelden iemand met een hoed. Ja, in de City, daar wel. Daar zie je nog wel eens iemand met een hoed. Meestal toeristen. Buitenlanders, die zich zo'n Australisch souvenir aanschaffen.

Of Australiers van het platteland, die een dagtochtje maken naar de grootste en drukste stad van hun land. Die mensen dragen nog wel eens een hoed, gewend als ze dat zijn in de outback als bescherming tegen de brandende zon. Maar stedelingen? Nee, en al helemaal niet in een suburb als Macquary.

De vreemdeling loopt door de Dymmocks-boekwinkel. Altijd een goede sleutel om een land en haar mensen een beetje beter te leren begrijpen. Een van de vele. Zijn oog valt op een boek van Stephen Hawking. 'A Brief History of Time'. Hij kent het pocketboekje. Vorig jaar in Zuid-Afrika gekocht. In Durban was hij in de dormitory van een guesthouse voor rugzaktoeristen een Engelse jongen uit Sheffield tegengekomen.

Boeiende gesprekken over van alles en nog wat. Over blank en zwart, Sheffield Wednesday, Aston Villa en Luc Nilis. Over Zuid-Afrika, Transvaal en Nelson Mandela. Over goed en kwaad. En over reizen in de tijd. Vooral vooruit, naar de toekomst. Travelling with the speed of light.

Die jongen was verbaasd dat de vreemdeling nog nooit van Stephen Hawking of zijn boek had gehoord. "Moet je zeker eens lezen", had hij gezegd. En dus had hij dat kleine boekje op het vliegveld van Johannesburg gekocht en onderweg naar Parijs gelezen.

De vreemdeling begreep er niet veel van. Ook niet zo raar als je je realiseert dat die Hawking wordt vergeleken met mensen als Newton en Einstein. Het ging over zwaartekracht, relativiteit, de snelheid van het licht. En het uitbreiden en inkrimpen van het universum. Dat ging hem toch een beetje boven de hoed.

De vreemdeling gaat naar de Greater Union Cinema op de vierde verdieping van het Macquarie winkelcentrum. Hij heeft met Greg afgesproken naar de nieuwe Star Wars te gaan kijken. Half vier begint de film, en het is pas een uur. Gelukkig is er om de hoek bij de bioscoop een DonutKing. De vreemdeling bestelt een fresh orangejuice en een cinnamonroll, en gaat aan een tafeltje tegen de muur zitten. De donkerbruine hoed op de tafel.

Hij haalt de boeken en zijn schrijfblokken uit de paarse rugzak. In Paolo Coelho's trilogie "And on the Seventh Day" leest hij het verhaal over het meisje dat in een gekkenhuis terechtkomt. Niet dat ze gek is. Integendeel. Maar ja, ze was een beetje de weg kwijt en in het Slovenie van vlak na de elfdaagse bevrijdingsoorlog belandt je dan kennelijk al gauw in een gesticht voor gekken en andere dwazen. Al lezend fantaseert hij zelf een beetje door op het verzinsel van die Braziliaanse schrijver.

Er was eens een machtige tovenaar, die het in zijn kop kreeg een heel koninkrijk te vernietigen. Op een kwade nacht deed hij een magisch drankje in de gemeenschappelijke put. Wie van dat water dronk, werd gek.

De volgende morgen dronken alle inwoners ervan en ze werden allemaal gek. Behalve dan de wijze koning en diens gezin. Want die hadden een eigen bron en de tovenaar was vergeten die ook te vergiftigen. De koning werd ongerust toen hij zag hoe raar zijn onderdanen zich gedroegen. Meest ongevaarlijke wartaal en doldwaze acties, maar er waren ook mensen die wel heel erg rare dingen zeiden en deden. En je weet nooit wat daar van komt.

Hij vaardigde wetten en verordeningen uit om de veiligheid, openbare orde en volksgezondheid te verbeteren. Maar ja, iedereen had van het water gedronken, ook de politieagenten, de officieren van justitie en de rechters. Ze vonden de nieuwe regels van de koning absurd en sloegen er geen acht op.

Toen de onderdanen hoorden van de wetten van de koning, wisten ze het zeker: de koning was gek geworden. Ze marsten naar het paleis en eisten zijn aftreden. De koning was wanhopig. Wat hij ook zei; niets hielp. Uiteindelijk gaf hij zich gewonnen. Maar de koningin was niet voor een gat te vangen. "Laten we ook van hetzelfde water drinken. Misschien begrijpen we ze dan beter".

Zo gezegd, zo gedaan. De koninklijke familie dronk van het vergiftigde water en begon meteen dezelfde nonsens uit te kramen. Zijn onderdanen slaakten een zucht van verlichting. Gelukkig, de koning had zijn wijsheid weer terug.

De tovenaar zag in dat er tegen algehele gekheid niets valt uit te richten en vluchtte. Het koninkrijk leefde nog lang en gelukkig. Al viel het wel op dat de inwoners zich nogal anders gedroegen dan die van het buurland.

Een donut is een Amerikaans zoetgesuikerd, rond broodje met een gat in het midden. Als je wil met cinnamon, kaneel. Het schijnt dat een nazaat van Nederlandse kolonisten in de nieuwe wereld verantwoordelijk is voor de geboorte ervan. Het bleek in het achttiendeeeuwse Amerika heel moeilijk om die ronde gebakjes helemaal gaar te laten worden. In het midden bleef er altijd wel wat rauw deeg over. Da's nie zo mooi, want rauw deeg is een broedplaats voor allerlei ziektekiemen. De oplossing ligt voor de hand: gewoon eruitsnijden. En zo was de donut geboren. Maar dat hele verhaal kan ook een mythe zijn.

Met een beetje fantasie heeft een donut wel wat weg van een Zeeuwse bolus. Ook een zoetgesuikerd broodje, maar dan in de vorm van een drol. Het moeilijkste aan het bakken van zo'n lekkernij schijnt de timing te zijn waarop je het broodje uit de oven haalt. Te vroeg, dan zijn ze nog niet gaar. Te laat, en dan zijn ze zo hard als steen. Ga maar kijken op www.zeeuwsebolus.nl.

De vreemdeling bestelt een hot choclat. De jongen achter de toonbank maakt een warme chocolademelk en zet een apparaat aan. Het blijkt een donutbakmachine. De vreemdeling ziet hoe twee cirkelvormige strengen deeg in hete olie vallen. Precies in een mandje op een lopende band. Langzaam veranderen de deegstrengen in twee donuts. Aan het eind rollen de broodjes door een hoopje suiker. De versgebakken donuts zijn voor hem bestemd: bij een hot choclat krijg je er gratis twee.

Als hij weer aan zijn tafeltje gaat zitten kan de vreemdeling een glimlach niet onderdrukken. Het zal zo'n twintig jaar geleden zijn. We zijn in Tilburg. Om precies te zijn bij de broodfabriek van Smarius tussen de Ringbaan Noord en het Wilhelminakanaal. Het is elf uur 's avonds en de student is zojuist aan zijn wekelijkse nachtdienst begonnen. Dit keer geen broden in de oven doen, maar bolussen draaien.

Een brede tafel met rechts bruine suiker en links een dun laagje stroop. Iedere halve minuut of zo komt er van boven een streng deeg. De student draait het deeg door de stroop en de suiker, vouwt het in bolusvorm en legt het op een bakplaat. Halverwege de nacht wordt hij een beetje gek. Hij kan het niet laten een heleboel strengen tot een grote te maken en er 1 bolus van te draaien.

"Excuse me, sir. Do you have a clue for the fugitive?". Een gehaaste vrouw wekt hem uit zijn dagdroom. Eigenlijk heeft hij haar helemaal niet verstaan, dus hij stottert maar iets in de trant van 'sorry'. Even later vraagt weer iemand hem om een sleutel voor de vluchteling. En ook de man aan het tafeltje naast hem wordt aangesproken.

Navraag bij zijn buurman helpt hem uit de droom. Een lokaal radiostation heeft als dagelijks spel 'The Fugitive'. Luisteraars worden opgeroepen een vluchteling te vinden. Ze krijgen via de ether een paar aanwijzingen en moeten de rest maar zelf uitzoeken. En vandaag is de vluchteling in Macquarie Shopping Mall.

Na nog een paar vluchtelingzoekers verschijnt Greg. Ze kopen twee kaartjes voor Star Wars en gaan naar binnen. In de lobby klinkt Lucy in the Sky with Diamonds van the Beatles. Muziek uit het verleden om in het donker een reis naar de toekomst te maken.

Ruim twee uur later staan ze weer buiten. "Well?, vraagt Greg, "What do you think?". Zijn vriend weet niet goed wat ervan te denken. Een boeiende reis met de snelheid van het licht naar de toekomst, dat wel. Of was het naar het verleden? Veel actie, veel zwart/wit maar ook kleurrijk, een verhaal over goed en slecht.

"Sometimes it's better to sleep it over before giving your opinion".


ton


3 brutale verzoeken:

1.
Gun uzelf even pauze. Sta even stil bij de snelheid van het licht. Mag ook een minuut zijn.

2.
Ik hoop dat u het verhaal van de vreemdeling leuk hebt gevonden. Dat u een glimlach niet kunt onderdrukken. Misschien kent u wel iemand, die
het ook een leuk verhaal vindt. Als dat zo is, stuur het door. Maar alleen
als u denkt er iemand een glimlach mee te bezorgen. Anders niet.

3.
Misschien brengt het verhaal van de vreemdeling u wel meer dan alleen een
glimlach. Misschien, heel misschien zet het u aan het denken. Of herkent u
het. Misschien, heel misschien vindt u het een euro waard. Als dat zo is,
maak het dan over naar rekeningnummer 1689.67.456, t.n.v. Stichting Luister
en Vertel Tournee te Oisterwijk. Maar alleen als u het een euro waard
vindt. Anders niet.