Indianenverhalen in Amerika

8 oktober 2005, Dag 27 van De Luister-en-Vertel-Tournee in Amerika

Tahlequah, Oklahoma

De radio is goed te verstaan, voor een praatprogramma een belangrijk detail. Niet zo raar; er zijn maar weinig mensen in Cafe Iguana, dus weinig geroezemoes. Na een paar minuten komt hij er zelfs achter eigenlijk de enige gast te zijn. De andere mensen blijken personeel. Ook dat is niet zo raar. Het is pas net negen uur 's morgens.

Het cafe met de Mexicaanse sfeer wordt gereed gemaakt voor de zaterdagse bezoekers. Een jongen van ongeveer 27 jaar oud ruimt op en maakt schoon. Een indianentatoeage op de gespierde linkerbovenarm.
"Je bent al vroeg aan het werk. Wat ben je aan het studeren?", vraagt hij de gast, die aan een tafeltje in de zon zit te lezen en te schrijven.
"Oh. Ik schrijf een verhaal. En ik lees 'The History of Philosophy in America'.", antwoordt hij, terwijl hij zijn schrijfblok op de tafel naast de mok hot chocolat weglegt. "Hoe heet je?".
"Noah".
"Wanneer is het het drukst in Iguana?", wil hij weten.
"Rond lunchtijd", antwoordt de jongen. Aan zijn brede torso is duidelijk te zien dat zijn lichaam getraind is. Het strakke t-shirt onthult zijn trots.
"Ook op zaterdag of alleen doordeweeks?".
"Meestal doordeweeks".
"En wat voor mensen komen hier? Studenten? Of ook mensen uit het stadje?".
Noah denkt even na. "Eigenlijk voornamelijk professors". Hij gaat verder met het schoonmaken van de tafels in het cafe aan Muscogee Avenue, de hoofdstraat van Tahlequah, sinds 1839 de hoofdstad van de Cherokee Nation.

De gast wijdt zich weer aan zijn literatuur. Zijn eigenste en die over Amerikaanse denkers. De hot chocolat met whipped cream smaakt goed. Het cookie, gemaakt met pindaboter, is niet van vandaag. Wel geschikt om brede kaakspieren te trainen.

Het praatprogramma gaat over beleggen, verzekeringen en solliciteren. 'Marketplace / Money' heet het en het wordt uitgezonden op NPR, 89,5 FM, National Public Radio. Zeg maar de NOS van Amerika. Beleggen in goud, verzekeringen voor na de pensionering, en de kansen voor ouderen op de arbeidsmarkt.

"Waarom zouden mensen vandaag de dag nog in goud beleggen? Is dat niet een beetje ouderwets?", vraagt de radiopresentator.
"Het gaat ook maar om een klein percentage van de beleggingsportefeuille. 1 of 2 procent.", antwoordt de deskundige in de studio.
"Wat heeft het voor zin om zo'n klein deel apart te beleggen?".
"Je moet het zien zoals de Europeanen doen. Als een belegging op lange termijn.".
"Leg eens uit".
"Nou, over een lange tijd gezien blijkt goud een heel solide belegging te zijn. En iedereen kan wel 1 of 2% missen. Het is een soort verzekering tegen inflatie. Vooral handig voor mensen met een pensioen zonder bescherming daartegen.".

Na de muziekbreak gaat het over de pensioenen van GM-medewerkers. De man met de hoed begrijpt er niet veel van, maar er schijnt iets mis te zijn met de oudedagsvoorziening van de werknemers van Amerika's grootste auto-fabrikant. En daarmee de grootste producent van auto's ter wereld. Toch vervelend voor duizenden gezinnen, misschien wel honderdduizenden, die dachten een gegarandeerde oude dag te hebben. Financieel gegarandeerd dan. Dat lijkt nu anders uit te pakken, zo te horen aan de reporter vanuit Detroit, Michigan, waar het hoofdkantoor van General Motors is gevestigd. Of zou het kunnen dat hier onnodig paniek wordt gezaaid? Uiteindelijk moet je journalisten niet altijd even letterlijk geloven. Zeker niet als het om ingewikkelde zaken gaat, die in een paar minuutjes worden uitgelegd.

En frankly: he don't give a damn. Hij werkt zelf niet bij General Motors, hij heeft geen pensioenverzekering, geen enkele verzekering trouwens behalve zichzelf, en hij kan werkelijk geen chocola maken van het technische vakjargon die de verzekerings-expert de ether inslingert. Dus neemt hij nog een slokje en gaat verder met de vertaling van het indianenverhaal dat hij gisteren op een plaquette bij de ingang van bij het Cherokee Museum heeft gelezen en in zijn schrijfblok heeft overgeschreven.

Weer een song later wordt zijn aandacht afgeleid door een boeiende en prettige vrouwenstem. Ze geeft tips voor oudere sollicitanten. Vooral wat op een cv beter niet kan worden vermeld. In de Engelse gauwigheid meent hij geboortedatum, getrouwde status en aantal kinderen te verstaan. Anders is het de lezer van je solliciatiebrief meteen duidelijk dat je een oudere kandidaat bent, legt ze uit. Of erger nog; een herintreder.

"Maar het is in de VS toch bij wet verboden om op leeftijd te discrimineren?", geeft de radiopresentator haar een opzetje.
"Jazeker, zoals in de meeste westerse landen. Maar je weet hoe het gaat. Als uit je cv blijkt dat je een oudere bent, wordt je vaak niet eens uitgenodigd voor een gesprek. Meestal vanaf 45 of 50 jaar. Soms nog jonger. En als je dan ook nog vrouw bent of een indiaanse of latino-naam hebt, jammer dan. Al je kwaliteiten doen er dan niet meer toe. Mocht je de moeite nemen na te vragen naar de redenen, dan krijg je nooit te horen dat het vanwege je leeftijd is, maar altijd een motivatie die te maken heeft met afweging van kwalitatieve argumenten. Vaak een vermeende afweging.".

De man met de hoed denkt onwillekeurig aan de andere kant van de medaille. Aan die medewerker van de 'personeel'-afdeling van een willekeurig bedrijf met een willekeurige vacature. Op zomaar een willekeurige dag begint die man aan de selectie van alle binnengekomen brieven voor die ene vrijgekomen arbeidsplaats. Tientallen, misschien wel honderden brieven zijn binnengekomen. Allemaal op een of andere manier door hem, kan ook een haar zijn, te lezen en te beoordelen. De een met een nog mooier cv dan de ander. De meeste serieues bedoeld, maar sommige ook niet. Hoe moet die man, die dus ook een vrouw kan zijn, uit die brei aan post een zo afgewogen mogelijke keuze maken? Laat staan een eerlijke keuze? Wat is trouwens eerlijk in dit verband? Wetende dat het ook nog zo efficient mogelijk moet gebeuren, zoals alles efficient schijnt te moeten. En wetende dat de heer of dame in kwestie misschien ook nog wel andere taken heeft. Want het immers efficient mensen meerdere taken te geven.

De hoed laat zich niet verleiden zich nog meer in te leven in de penibele situatie van de oudere sollicitant op een concurrerende arbeidsmarkt, en evenmin in de evenzo netelige positie van de selecteur. Zijn taak voor vandaag is tenminste 1 verhaal te schrijven en te emailen. En als het even kan ook nog een brief en die op de post te doen. Zijn dagelijkse twee kaarten heeft hij onderweg naar Iguana Cafe al in een blauwe brievenbus gedaan van de United States Postal Services. Zeg maar de PTT van Amerika. En zo maakt hij de Nederlandse vertaling van het Engelse indianenverhaal af.

DE TOCHT DER TRANEN

Toen de regering van de Verenigde Staten niet in staat bleek overeenstemming te bereiken met de rechtmatige leiders van de Cherokee Nation, ondertekende zij een verdrag met een minderheidsfractie, die bereid was het laatst overgebleven deel van het oorspronkelijke Cherokee-grondgebied over te dragen. Dat was op 29 december 1835. Ondanks de protesten van de overgrote meerderheid van het Cherokee-volk werd het frauduleuze Verdrag van New Echota op 23 mei 1836 geratificeerd door de Senaat van de Verenigde Staten met een meerderheid van slechts 1 stem. De Cherokee kregen twee jaar, gerekend vanaf die datum, om te verhuizen naar de Indiaanse Territoria ten westen van de Rivier de Mississippi. Bij afloop van die termijn hadden niet meer dan 2.000 van de bijna 17.000 Cherokee in het oosten het land van hun voorouders verlaten. Tegen het einde van mei 1838 arriveerde generaal Winfield Scott met 7.000 federale en statelijke troepen in de Cherokee Natie om verwijdering af te dwingen. Cherokee families werden vanuit hun comfortabele huizen gedeporteerd naar 31 kampementen en open militaire bases, verspreid over de Cherokee Natie in zuidoost Tennessee, west North Carolina, noordwest Georgia en noordoost Alabama. Vanuit de kampementen werden de Cherokee naar de Hoofd Emigratiecentra gezonden, bij Ross's landing in de buurt van Chattanooga, Tennessee, naar Fort Cass, vlakbij Calhoun, Tennessee, en naar een kamp bij Fort Payne, Alabama.

In juni 1838 werden de eerste drie detachementen van de door de Georgia Militia gevangengenomen Cherokee gedwongen te vertrekken vanaf Ross's Landing in Tennessee. Vanwege het hoge aantal sterfgevallen in deze eerste groepen werd toestemming gegeven de verwijdering van de andere groepen uit te stellen tot de herfst, als het koeler zou zijn. Bovendien verzochten de Cherokee-leiders generaal Scott om zelf hun eigen verhuizing te mogen regelen. Dat werd toegestaan.

De rest van de Cherokee begon hun trek westwaarts in de herfst van 1838, in 13 detachementen. Na een extreem strenge winter te hebben doorstaan kwamen zij bij het einde van de winter en het begin van de lente van 1839 in het westen aan. Er wordt geschat dat 2.000 tot 4.000 van de 16.000 Cherokee stierven als gevolg van de gedwongen verhuizing.

Het echte verhaal van de gedwongen verhuizing van de Cherokee is er een van overleving. Ondanks de ontberingen pasten zij zich aan en bouwden hun huizen en bestuur weer op. Slechts 12 jaar na de verhuizing opende het Cherokee Seminarie voor Vrouwen op dit stuk land de eerste instelling voor hoger onderwijs voor meisjes ten westen van de Rivier de Mississippi.

ton

3 brutale vragen:

1.
De geschiedenis kent vele Tochten der Tranen. Of Hongerwinters. Of hoe historische tragedies ook maar mogen worden genoemd. Wie zich erin verdiept, ontdekt dat ieder volk ergens in zijn historie wel ontberingen heeft meegemaakt. Maar dat is heel wat anders dan ze hedentendage zelf meemaken. Gun u zelf 10 seconden daarover eens te mijmeren, en ga dan over tot de orde van alledag. Mag ook langer zijn. Of meer dan eens. Wat u wilt.

2.
Misschien kent u wel iemand, die dit indianenverhaal leuk vindt. Of die van indianenverhalen in het algemeen houdt. Stuur het dan door. Maar alleen als u denkt hem er een plezier mee te doen. Anders niet.

3.
Misschien, heel misschien vond u dit indianenverhaal wel een euro waard. Als dat zo is, maak het over naar rekeningnummer 1689.67.456 t.n.v. Stichting Luister-en-Vertel-Tournee te Oisterwijk. Zo niet, doe het dan niet. Bewaar het dan voor later. Wie weet welk gouden moment dan nog eens aanbreekt.