Onverrichterzake desalniettemin in Den Haag

Vrijdag 2 december 2005

Cafe Dudok, Den Haag

Onverrichterzake en desalniettemin.

Er zijn van die woorden, waarvan de betekenis pas echt goed tot je doordringt als je het meemaakt. In de tram terug naar het Centraal Station realiseert de man met de hoed zich vandaag zo'n ervaring te hebben. Het woord 'onverrichterzake' zingt door zijn gedachten. Niet echt uit-de-tijd, maar al wel een beetje ouderwets, in ieder geval niet bepaald vet cool.

Vanmorgen was hij met de trein van Oisterwijk naar Den Haag gegaan. Daarna met de tram, lijn 17, naar halte gemeentemuseum/Museon. Vandaar drie minuten te voet naar het Immigratiekantoor van de afdeling Burgerzaken van de gemeente Den Haag. Om zich weer in Nederland te laten inschrijven.

Want soms is het toch knap onhandig als je in geen enkel bevolkingsregister staat ingeschreven. Het mag dan wel idyllisch klinken, zwerver zijn, maar af en toe blijkt het onpraktisch om geen vaste woon- of verblijfplaats te hebben. Dat hij niet kan stemmen of aan referenda meedoen, nou, dat vindt hij niet meer dan vervelend. Maar dat het ook niet mogelijk is voor die vier maanden die hij in Nederland is een auto op zijn naam te laten registreren, dat is hinderlijk. En dat blijkt niet te kunnen als je niet een of ander adres in Nederland hebt. Een postbusadres volstaat niet. Natuurlijk is het best mogelijk met allerlei foefjes een of andere constructie te bedenken om onder de wettelijke regels uit te komen. Maar dat wil hij niet. Voor deze keer wil hij het nou eens doen zoals het hoort. En dus had de man met de hoed besloten een einde te maken aan zijn officiele zwerversstatus.

Waar moet je je als Nederlander laten inschrijven als je geen vaste woon- of verblijfplaats hebt? Dat is nog niet zo simpel. Na een paar telefoontjes was hij uitgekomen bij de gemeente Den Haag. Om precies te zijn bij het Immigratiekantoor van de afdeling Burgerzaken. Vantevoren voor de zekerheid toch maar even daarnaartoe gebeld. Ja, hij kon zich als Nederlander zonder vaste woon- of verblijfplaats inschrijven bij de gemeente Den Haag, had de vriendelijke juffrouw aan de telefoon uitgelegd.

"Kan ik dat schriftelijk doen?", had hij gevraagd.
"Nee. U moet persoonlijk aan de balie komen".
"Dus ik moet helemaal naar Den Haag?". Bij dit soort formaliteiten kan het nooit kwaad twee keer hetzelfde te vragen. Voor de zekerheid.
"Ja. En u moet een geldig legitimatiebewijs meenemen. Welk adres gaat u als briefadres gebruiken?".
"Mag dat een postbus zijn?".
"Nee. Het moet een echt adres zijn".
"Dan wordt dat het adres van mijn broer in Eindhoven. Moet hij meekomen naar Den Haag?".
"Nee, dat hoeft niet. U moet een getekende verklaring en een kopie van zijn legitimatiebewijs meenemen.".
"Kan ik die verklaring zelf opstellen of heeft u daar een formulier voor?".
"Ik kan u een formulier toesturen, maar u mag ook zelf een verklaring opstellen. Er hoeft alleen maar in te staan dat uw broer u toestemming geeft zijn adres als briefadres te gebruiken. Zorg er wel voor dat zijn naam en de uwe juist in de verklaring worden vermeld, en dat de handtekening duidelijk is.".
"Okay, dat gaat wel lukken. Wat zijn uw openingstijden?".
"Elke werkdag van acht tot twee.".

En zo kwam het dat de man met de hoed deze vrijdag vanuit Oisterwijk de trein naar Den Haag had genomen. Tram 17 en vanaf halte Gemeentemuseum/Museon te voet naar het Stadhoudersplantsoen. Daar is het Immigratiekantoor gevestigd. Onderweg had hij zich een beetje verkneukeld om de ironie: immigrant in eigen land. En ook had hij zich met een licht gevoel van verwondering gerealiseerd dat het met de bureaucratische rompslomp best wel mee viel. Die paar formaliteiten, daar zag hij het nut en de zin wel van in.

Aangemeld bij de receptie kreeg hij keurig een nummertje, 68, en werd hij doorverwezen naar balie 2. Hij was nog niet gaan zitten of een duidelijk hoorbaar 'plong' van een goed leesbaar display maakte hem duidelijk dat nummer 68 zich bij balie 2 mocht melden. Dat is snel, meteen aan de beurt. De balie blijkt een klein spreekkamertje.

Twee minuten of zo later staat hij al weer buiten. Kunnen er ook drie zijn geweest, maar toch zeker niet veel meer.
"O, maar dan moet u bij de gemeente Eindhoven zijn", had de dame gezegd nadat ze de verklaring van zijn broer had gelezen.
"Maar het is geen woonadres. Het is alleen maar een postadres. Ik woon nergens".
"Dat doet er niet toe".
"Maar een collega van u, die ik eergisteren aan de telefoon had, heeft me daar niets van verteld. En haar heb ik ook verteld van het briefadres in Eindhoven.", sputterde de man met de hoed nog tegen.
"Dan heeft u waarschijnlijk iemand van de Vreemdelingenpolitie aan de lijn gekregen. Die weten dat niet."
"Dus ik ben voor niets naar Den Haag gekomen?".
"Ja. Het spijt me.".
"Nou, dan ga ik maar weer. Sorry dat ik uw tijd voor niets heb gebruikt.".

En zo komt het dat de man met de hoed zich in tramlijn 17 op weg terug naar het Centraal Station het woord 'onverrichterzake' voor de geest haalt. Een beetje een ouderwets woord. Wie gebruikt dat tegenwoordig nou nog?

Hij is toch wel een beetje chagrijnig. Niet zozeer om de vergeefse tocht naar de residentiestad, meer om zijn eigen onnozelheid. Eigenlijk best wel voordehandliggend dat je je moet inschrijven in de gemeente waar het briefadres is. Had hij dat zelf niet kunnen bedenken? Had hij nu maar aan de telefoon wat meer doorgevraagd. Ook al is dat misschien vragen naar de bekende weg. Had hij maar nadrukkelijker nagevraagd of hij wel bij de gemeente Den Haag moest zijn. Had hij maar, had hij maar. Onzinnige woorden. Achteraf is iedereen wijs, en daarmee niemand. Want als iedereen wijs is, is dat geen wijsheid meer.

Hij besluit niet meteen terug te gaan naar Oisterwijk, maar eerst iets nuttigs te doen in Den Haag. Anders zou hij pas echt voor niks op pad zijn geweest. Hij stapt uit de tram bij halte Buitenhof en loopt naar Cafe Dudok. Bij een warme chocolademelk een verhaal schrijven over de betekenis van een ouderwets woord, neemt hij zich voor. Dan is het uitstapje naar Den Haag toch nog ergens goed voor. Hij gaat het chique etablissement tegenover het Binnenhof binnen. En daar loopt hij pardoes een oude bekende tegen het lijf. Nog van voor zijn verkenningsreis naar Australie, alweer tweeenenhalf jaar geleden.
"He! Ben je weer in Nederland?"
"Ja. Maar voor een paar maanden. Op 1 april vlieg ik weer naar India."
"En wat brengt je vandaag in Den Haag?"
"Nou. Eigenlijk ben ik hier onverrichterzake. Ik wilde me laten inschrijven in het bevolkingsregister. Maar dat blijkt in Eindhoven te moeten gebeuren.".
"Dus je hebt hier een onverrichte zaak verricht?"
"Zo zou je het ook kunnen zeggen".

De kleine zwerver uit Brabant en de lange communicatie-adviseur uit Voorburg praten nog wat bij. Staand bij de leestafel in het drukke grand cafe gaat het over een carriere-sprong, imago, en over hoe belangrijk het is om op een eenmaal ingeslagen weg door te gaan. Gek genoeg gaat het niet over politiek, ook al is dat nou juist het podium waar zij elkaar van kennen.

Nadat zijn kennis is teruggegaan naar zijn lunchafspraak blijft de man met de hoed nog zo'n twee uur hangen in het cafe. Warme chocolademelk, ciabatta met champignons en geitekaas en een jus d'orange. Hij schrijft het grootste deel van dit verhaal, leest HP/De Tijd van achter naar voor en ook een stukje uit 'Slander'. Geschreven door ene Ann Coulter, gekocht op het vliegveld van Washington DC tijdens een tussenstop op weg van Boston naar Amsterdam, alweer zes weken geleden. Meer nog dan de titel, 'Laster', zegt de ondertitel waar het over gaat: 'Liberal lies about the American Right'. "Leugens van de Liberalen over Rechts in Amerika'. Een vermakelijk irritant boek, dat precies past in het overdreven zwart/wit-denken van het hevig gepolariseerde Amerikaanse politieke toneel.

En zo komt het dat de man met de hoed die avond onverrichterzake, desalniettemin met een goed gevoel, van Den Haag naar Oisterwijk treint.

ton


3 brutale vragen:

1.
Neem eens 10 seconden de tijd. Ook wel eens voor niets een hele dag op pad geweest? Ook wel eens van een onverrichte zaak toch nog iets nuttigs gemaakt?


2.
Misschien kent u wel iemand die het ook leuk vindt zich bezig te houden met taal, ouderwets of niet. Die zich misschien ook wel verkneukelt om de immgrant in eigen land. Als dat zo is, stuur het door. Maar alleen als u denkt dat die het een leuk verhaal viondt. Anders niet.

3.
Misschien vond u het wel gewoon een vermakelijk verhaal. Misschien, heel misschien vindt u het verhaal van de man met de hoed wel een euro waard. Als dat zo is, doneer het dan aan rekeningnummer 1689.67.456 t.n.v. Stichting Luister-en-Vertel-Tournee te Oisterwijk. Maar alleen als u het een euro waard vindt. Anders niet.