Wat is een goede poets in Damascus waard?

Woensdag 7 maart 2007,
dag 7 van De Luister-en-Vertel-Tournee in Syrie.

Het Al-Halamain Hotel in Damascus. Het gebruikelijke ochtendritueel. Opstaan rond half negen, douchen in een van de drie douches in de kelder van dit budgethotel in het centrum van de stad, gezicht en hoofd scheren, en daarna kort mediteren.

Mediteren is eigenlijk een groot woord voor wat de man met de hoed dagelijks doet. 15 tot 30 minuten neemt hij de tijd om wat ademhalingsoefeningen te doen, zich op zijn geest en zijn lijf te concentreren en te overdenken wat hem vandaag te doen staat. Zo klinkt het al heel wat minder zwaarwichtig dan mediteren, nietwaar?

Hij pakt zijn rugzak in en loopt de houten, krakende trap naar beneden. Bij de receptie geeft hij de sleutel van kamer 5 af. Hij vraagt wat 'vijf' in het Arabisch is. Imane, die achter de receptie staat, vertelt het hem alweer voor de derde keer, en een halve dag later zal hij het weer vergeten zijn.

Door de zware houten deur stapt hij het steegje in. De ochtendkou overvalt hem een beetje, na de binnenshuise warmte van het hotel. Komt ook doordat hij blootshoofds is. Zijn hoed vergeten!

Terug het hotel in, sleutel nr. 5 gevraagd, in het Arabisch, naar boven naar de 1ste verdieping om op kamer 5 zijn hoed te pakken. Bij het op-en aflopen van de trappen merkt hij dat hem dat gemakkelijk afgaat. Op zich is dat niet zo bijzonder, wel als je weet dat hij al een paar weken last heeft van een dikke knie. Gewoon lopen gaat wel na een tijdje, maar traplopen was meestal een pijnlijke bezigheid. Nu dus niet.

Als hij voor de tweede keer vandaag Imane sleutel nr. 5 geeft, vraagt hij haar wat het Arabische woord voor jus d'orange is. En zo kan hij een paar minuten later en een paar honderd meter verderop bij het stalletje, waar hij gisteren en eergisteren ook was, in het Arabisch een sinaasappelsap bestellen. Een goed begin van de dag.

Onderweg van dat sapstalletje naar het internetcafe komt hem een schoenpoetser tegemoet. Die vraagt in woord en gebaar of hij zijn schoenen mag poetsen. Nou, dat lijkt hem wel een goed idee; zijn Bommels kunnen wel een poetsbeurt gebruiken.

Vakkundig behandelt de man zijn halfhoge bruine schoenen, made in Moergestel. Te beginnen met de rechter. Eerst veegt hij met een zachte borstel het stof eraf. Op de buitenkant van de hielschacht bemerkt de poetser een oneffenheid. Met een klein spateltje krabt hij het eraf.

Waarschijnlijk was het Indiaase modder. Nog van een jaar geleden, toen de man met de hoed tijdens de Saltmarch een bijna-droge rivierbedding overstak. Het eerste stuk had hij nog met schoenen aan gelopen, in de idee dat hij met gelederde voeten meer houvast zou hebben. Nadat de klei zijn schoenen had aangekoekt tot grove, lompe klompen, had hij besloten toch maar op blote voeten verder te gaan. Naaktvoets bleek de rivier beter te overbruggen. Wel wat pijnlijk in het begin, maar na een kwartiertje wende dat wel. Aan de overzijde aangekomen had hij zijn schoenen afgeschud en afgespoeld, maar kennelijk zijn er nog wel wat kleinigheidjes vast blijven zitten.

Na het afstoffen smeert de poetser met het spateltje wat schoenpoets uit een potje op het leer en smeert het met zijn vingers en een doek uit. Als hij het hele oppervlak heeft gehad, tikt hij zachtjes tegen de neus van de schoen ten teken dat de andere schoen op de leest van zijn poetskistje kan worden geplaatst. In spiegelbeeld herhaalt zich de behandeling. Als ook de linkerschoen klaar is gebaart de man weer een schoenwissel.

Met de borstel poetst hij de nog matte rechterschoen glanzend. In een oogwenk ziet de man met de hoed het dode leer tot leven blinken. Als besluit wrijft de vakman er met zijn vingers nog een waslaagje over. Het blinken maakt weer plaats voor een doffe, diepbruine kleur. Jammer, dat blinken was wel mooi, maar die was heeft vast wel een beschermende functie. Kort tikje tegen de neus: change.

Als ook linkerschoen dezelfde borstel- en wasbeurt heeft ondergaan denkt de reiziger klaar te zijn. Verkeerd gedacht. Met een doek brengt de poetser de schoenen weer tot blinkdom. Nu pas is het karwei geklaard. De man bergt zijn poetsspullen in het kleine draagkistje op en komt overeind van zijn nederige arbeid.

Onderwijl overlegt de man met de hoed in zichzelf wat te betalen. Tricky kwestie: hij wil zeker niet te weinig geven; de man heeft hem een goede dienst bewezen en hij wil hem niet tekort doen. Aan de andere kant wil hij ook niet onnodig bijdragen aan de inflatie van schoenpoetserij in Damascus door teveel te betalen. Hij zou het natuurlijk gewoonweg kunnen vragen, maar in zijn vooringenomenheid is hij ervan overtuigd dat hem dan toch veel te veel wordt gevraagd.

50 pond besluit hij te geven, twee keer zoveel als de jus d'orange hem heeft gekost. Hij geeft de poetser twee munten van 25. Die reageert verontwaardigd. Als hij het niet had gedacht! Het Arabisch van de man verstaat hij niet, maar begrijpt hij toch wel: "te weinig".

"Five hundred", zegt de Arabier in begrijpelijk Engels. Het hele tafereel is hem als een deja vu. Hoe vaak heeft hij nu al wel niet geworsteld met het probleem van de waardering van diensten en producten? Over de hele wereld, ook in eigen land, is dat een steeds weer terugkerend fenomeen. En natuurlijk vindt de dienstverlener dat hij te weinig krijgt, zoals de klant vindt teveel te betalen.

500 klinkt hem als absurd en sterk overvraagd in de oren. Hoort ook een beetje bij het spel dat commercie heet. Hij neemt lachend de munten terug, geeft een briefje van 100 en loopt weg. De poetsman probeert nog 100 per schoen te vangen, maar daar trapt de westerling niet in. Hij lacht om de poging, steekt de straat over de hoek om en gaat het internetcafe binnen.

Zoals iedere dag begroet Walid Hasan Shibby, de 59-jarige Palestijnse eigenaar, hem vriendelijk.
"Salaam aleikum" - vrede zij met u.
"Aleikum salaam" - en met u. "Zeg. Wat is een gebruikelijke prijs voor een goede schoenpoetsbeurt?"
"10 of 25 pond".
De man met de hoed is gerustgesteld; de vriendelijke schoenpoetser is niet tekort gedaan. Een goed begin van de dag.


3 brutale vragen

1.
Wat is een goede poetsbeurt waard? Of een lekker drankje, een nuttige taxirit of een mooi schilderij, om maar eens wat anders te noemen? Wat mag een schoenpoetser verdienen, een timmerman of een buschauffeur? Wat een dokter, een advocaat of een minister? Allemaal een kwestie van waardering. Iets om over na te denken. Neem er eens de tijd voor.

2.
Misschien wilt u dit verhaal over de waarde van een poetsbeurt wel met iemand delen. Als dat zo is, vertel of stuur het door. Maar alleen als u denkt dat die het waardeert, anders niet.

3.
Misschien vindt u het verhaal van de man die op Bommels loopt wel een euro waard. Als dat zo is, doneer het aan rekeningnummer 1689.67.456 van de Stichting Luister en Vertel Tournee te Oisterwijk. Maar alleen als het u een euro waard is. Anders kunt u het beter voor eigen schoenpoets bewaren.

Meer verhalen van De Luister-en-Vertel-Tournee?: http://ton27.blogspot.com/



Vriendelijke groet, ton.